Doc Jazz: verzetsmuziek voor mensen met verfijning

De Musical Intifada werd blij verrast door dit mooie blogje van Frederick Mullins, natuurkundeleraar uit het zuiden van Engeland. Vandaar dat zijn oorspronkelijke versie in het Engels hier in het Nederlands vertaald is. Dank je wel Fred!

Recent heb ik besloten om het antwoord te verkrijgen op een vraag die mij zolang als ik me kan herinneren al dwars heeft gezeten. Wat zijn de achtergronden van het Israelisch-Palestijnse conflict?

Ik ga je iets vertellen dat gaat over de muziek van een Palestijnse man die bekend staat als “Doc Jazz”, maar eerst wil ik iets kwijt over de weg die me er naartoe heeft geleid.

Ik wilde voor eens en voor altijd het conflict begrijpen, dus ik begon alles te lezen over het onderwerp wat los en vast zat, zowel van Israëlische als van Palestijnse zijde. Er was een ding waar ik altijd al de logica niet van had begrepen, namelijk het feit dat het Westen zo een sterke steun verleende aan Israel. Via de geschiedenisboeken op school wist ik al dat het een staat was, gecreëerd door Joodse immigranten uit Europa, in een land dat al bewoond was door de oorspronkelijke bevolking, de Palestijnen.

Het had me altijd al verbaasd dat onze leraren dit nooit aan ons, de leerlingen, overbrachten als zijnde problematisch. Op de een of andere manier leken ze te vinden dat bijna een geheel volk verdrijven om een staat op te richten de gewoonste zaak van de wereld was. Terwijl ik doorlas, ontdekte ik dat maar liefst 800,000 Palestijnen in 1948 waren verdreven ten behoeve van de oprichting van de staat, en dat Westerse landen deze etnische zuivering onmiddellijk hadden goedgekeurd door de kolonistenstaat te erkennen.

Om de een of andere reden was dit perspectief nooit naar voren gebracht door mijn scholing, noch door de media die ik gewend was te lezen. Nadat ik me bewust was geworden van deze historische feiten begreep ik dat Westerse steun voor Israel van het begin af aan was gemotiveerd door geopolitieke belangen en opportunisme. Het werd me duidelijk dat vanuit een moreel perspectief, en vanuit het oogpunt van mensenrechten, er geen enkele rechtvaardiging bestond voor deze steun. Werkelijk, niet in het allerminst.

Er is niet veel meer voor nodig dan een gedegen feitenkennis, om een Palestina-sympathisant te worden. Terwijl ik me er nog verder in verdiepte, ontdekte ik dat we ook massaal verkeerd waren ingelicht over het Palestijnse volk zelf. Terwijl onze media zich enorm inspant om hen te portretteren als een stelletje woestelingen die als enige doel hebben om te moorden en te vernietigen, zijn ze in werkelijkheid een indrukwekkend opgeleid, verfijnd en zachtaardig volk.

Ik onderzocht grote namen zoals professor Edward Said, de dichter Mahmoud Darwish, de schrijver Ghassan Kanafani, politica Hanan Ashrawi, en historicus Walid Khalidi. Ik ontdekte hun indrukwekkende schrijfsels, visie en culturele en intellectuele excellentie. Ik realiseerde me toen dat al deze namen die ik had zitten onderzoeken hoorden bij een oudere generatie, waarvan velen al overleden waren, en werd nieuwsgierig naar het geluid van jongere Palestijnen.

Ik stond versteld van de overvloed aan welbespraakte, opgeleide en visionaire figuren die deze nieuwere generatie in vloeiend Engels bleken te vertegenwoordigen. Ik vond de namen en het werk van politiek expert Ali Abunimah, de dichters Rafeef Ziadah (We teach life, Sir!) en Remi Kanazi, de schrijvers Ramzi Baroud en Susan Abulhawa,  en filmmakers zoals Hany Abu-Assad en Annemarie Jacir.

Daarna ging ik op ontdekkingsreis in de muziek van Palestina, van de traditionele folkloristische Arabische muziek van Al Asheqeen en Al Funoun, tot de contemporaire Rim Banna en Reem Kelani, en de moderne rap en hip-hop van DAM en de charismatische Shadia Mansour. En toen kwam ik een werkelijke verrassing tegen.

Ik vond Doc Jazz, en met zo een naam, verwacht je niet dat je te maken hebt met een Palestijn. Toch is dit absoluut het geval. Zijn naam representeert twee van zijn belangrijkste passies, het “Doc” gedeelte refererend aan het feit dat hij een praktiserend chirurg is, en het “Jazz” gedeelte verwijzend naar zijn muzikale talenten. Zijn grootste passie is evenwel zonder twijfel de strijd voor zijn vaderland Palestina. Als je de muziek van Doc Jazz ontdekt, hetgeen nogal wat tijd kost omdat zijn repertoire meer dan 100 songs bevat, wordt dit overduidelijk.

Zijn muzikale stijlen omvatten zo een beetje ieder genre dat je je maar kunt voorstellen, inclusief rock, funk, jazz, hip-hop en balladen, maar ook traditoneel Palestijns en modern Arabisch. Alles wat je hoort is zijn eigen werk, want hij blijkt niet alleen zelf alle vocalen en instrumenten te doen, maar ook de hele productie vanaf het songschrijven tot aan de downloadbare mp3. Dit wordt in dit artikel in meer detail beschreven.

Terwijl zijn indrukwekkende muzikale talenten duidelijk naar voren komen als je naar zijn songs luistert, zijn het de teksten die dit grote oeuvre samenspinnen tot een epische collectie van songs over de strijd van zijn volk. Vrijwel ieder aspect van het conflict komt in deze songs aan de orde, met een boodschap van vastberadenheid, overtuiging, en hoop.

Ik ben in het geheel geen muziekexpert, al zei mijn muziekleraar op school eens dat ik een goed muzikaal gehoor heb, en al had ik geen moeite met het bespelen van de blokfluit. Toch luister ik een groot deel van de tijd naar muziek. Ik vind daarom dat ik een basis heb om een oordeel te vellen over het werk van een songschrijver, en de take-home massage van mijn artikel is: je moet echt kennis maken met de muziek van Doc Jazz. Serieus, dat moet je echt, vooral als je interesse hebt in de Palestijnse zaak.

Hij heeft zoveel verschillende genres, dat ik er niet aan twijfel dat er voor ieder wat wils is. Ik ontdekte zijn Facebook-pagina, die tientallen duizenden volgers heeft, en ik vermoed dat deze mensen even betoverd en gecharmeerd zijn door zijn werk als ikzelf. Als je mij zou vragen wat het typische profiel  is van mensen aan wie zijn muziek appelleert, vermoed ik dat ik ze zou kunnen aanwijzen.

Ik denk niet dat de muziek van Doc Jazz een directe aantrekking heeft voor de massa. Het is niet echt het mainstream geluid dat de massa wil horen, zoals vurige beats met eenvoudige hooks, slogans en scheldwoorden, maar desondanks ligt het heel makkelijk in het gehoor. Wat ik vooral denk is dat mensen met een zekere mate van opleiding, verfijning en een sterke interesse in de Palestijnse zaak, in de Doc hun favoriete minstreel zullen vinden. Dit moet je echter niet zomaar van mij aannemen, hoor. Ga luisteren, en kijk of de schoen past!